کد مطلب:20253 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

بخشش بهتر است يا عدالت؟ لطفاً توضيح دهيد.

امام علي(ع) در پاسخ همين سؤال فرموده اند: عدل از جود و بخشش بهتر است به دليل اين كه عدل هر چيزي را در جاي خود قرار مي دهد و هر حقي را به ذي حق واقعي خود مي رساند، اما جود و بخشش امور را و جريان ها را از محل خودشان خارج مي كند.[31]

استاد مطهري مي گويد: علماي اخلاق جود را از عدل بالاتر دانسته اند، اما علي مرتضي(ع) در كمال صراحت مي گويد عدل به اين دليل و اين دليل از جود بالاتر است. البته اين دو نظر از دو زاويه و دو ديدگاه است: اگر تنها از جنبة فردي و اخلاق شخصي مطلب را مطالعه كنيم جود از عدل بالاتر است. از نظر ملكات اخلاقي ملكه جود و ايثار بالاتر است از ملكه عدالت؛ زيرا شخص عادل از آن جهت كه شخصاً و از نظر اخلاق شخصي و فردي عادل است در اين حد از كمال انساني است كه به حق ديگران تجاوز نمي كند مال كسي را نمي برد متعرض ناموس كسي نمي شود اما آن كه جود مي كند و ايثار مي نمايد نه تنها مال كسي را نمي برد، بلكه از مال خود و دسترنج خود به ديگران جود مي كند. پس از نظر ملكات اخلاقي و صفات شخصي البته جود از عدل بالاتر است، اما از نظر زندگي اجتماعي عدل از جود بالاتر است. عدل در اجتماع به منزلة پايه هاي ساختمان است و احسان از نظر اجتماع به منزلة رنگ آميزي و نقاشي و زينت ساختمان است... جامعه را هرگز با جود و احسان نمي تان اداره كرد. پايه سازمان اجتماع عدل است احسان وجودها حساب نشده و اندازه گيري نشده كارها را از مدار خود خارج مي كند.[32]

[31] نهج البلاغه، قصار 429.

[32] بيست گفتار، ص 6 - 9.